Xuất hiện từ khi con người biết sử dụng dụng cụ
Khái niệm "dầu bôi trơn" hoặc chất bôi trơn có thể bắt đầu từ thời con người biết sử dụng dụng cụ. Dầu bôi trơn được dùng với mục đích làm giảm ăn mòn trên bề mặt va đập của các dụng cụ, ngăn chặn phát sinh nhiệt, giữ cho dụng cụ được sạch sẽ hơn.
Sử dụng khi xây Kim tự tháp Ai Cập cổ đại
Lịch sử ghi nhận, con người đã dùng dầu olive để di chuyển đá hoặc gỗ xẻ trong việc xây dựng các tòa nhà khổng lồ ở Ai Cập cổ đại; Từ đó mỡ động vật được sử dụng làm chất bôi trơn trong trục bánh xe. Chất mỡ được sử dụng để mô tả các vật liệu bôi trơn có nguồn gốc từ từ Latinh 'Grussu' có nghĩa là chất béo vì mỡ trông giống như chất béo.
Thời Trung cổ, xuất hiện nhiều loại "chất bôi trơn" để đáp ứng cho máy móc bằng kim loại
Vào thời Trung Cổ, các loại máy móc phức hợp được làm từ sắt và hợp kim được sử dụng rộng rãi, các loại vật liệu bôi trơn khác nhau như dầu cá, dầu thầu dầu, dầu đậu phộng và dầu hạt cải xuất hiện. Người ta sử dụng các loại dầu để bôi trơn dựa vào kinh nghiệm mà chưa có nghiên cứu khoa học nào.
Người ta tình cờ phát hiện ra trộn dầu hạt cải với dầu thô giúp kéo dài tuổi thọ máy kéo sợi đến hơn 10 năm
Lịch sử dầu bôi trơn hiện đại bắt đầu với sự bắt đầu khoan dầu ở Pennsylvania, Hoa Kỳ vào thế kỷ XIX. Vào thời điểm đó dầu hạt cải được sử dụng làm chất bôi trơn cho máy kéo sợi và máy dệt. Tình cờ, người ta phát hiện ra trộn dầu hạt cải với dầu thô sẽ kéo dài tuổi thọ của máy lên hơn mười năm. Kể từ đó, chất bôi trơn máy móc bắt đầu được thay thế bằng các sản phẩm dầu nhờn pha trộn với dầu thô
Phụ gia bắt đầu được sử dụng để tạo ra dầu nhờn chất lượng cao hơn
Trong kỷ nguyên sản xuất hàng loạt của thế kỷ XX, máy móc trở nên phức tạp hơn, vì vậy các vật liệu bôi trơn cần thiết để hoạt động trong một môi trường khắc nghiệt không giống với quá khứ. Trong Thế chiến I và II, xe ô tô, máy bay, đầu máy diesel, tên lửa, và tàu lớn đã được phát triển nhanh chóng, thúc đẩy sự tiến bộ của dầu tinh chế và dầu bôi trơn. Một phương pháp tinh chế dung môi đã được phát minh vào những năm 1920 và sử dụng các chất phụ gia để tăng cường hiệu quả hoạt động của các chất bôi trơn tăng lên trong các ngành công nghiệp vào những năm 1930.
Máy bay phản lực ra đời dẫn đến ra đời dầu nhờn tổng hợp và dầu đa cấp
Trong những năm 1950, máy bay phản lực ra đời, yêu cầu phải có chất bôi trơn hoạt động tốt ngay cả ở nhiệt độ thấp hơn 50 độ hay dưới 0 độ C, dẫn đến sự phát triển của dầu tổng hợp và dầu đa cấp.
Xu hướng của ngành dầu nhờn là thân thiện môi trường và nâng cao hiệu quả hoạt động của động cơ
Hiện tại, các yếu tố về môi trường và hiệu quả hoạt động của máy móc là yếu tố quan trọng nhất trong việc lựa chọn chất bôi trơn. Vì vậy các nhà hóa học, kỹ sư, ngành công nghiệp lọc dầu, và các nhà luyện kim tiếp tục nghiên cứu để nâng cấp hiệu suất của các sản phẩm bôi trơn. Chẳng hạn, nếu đáp ứng tiêu chuẩn quốc tế LSAC - GF5 thể hiện dầu nhờn giúp tiết kiệm nhiên liệu tối ưu cho động cơ, nghĩa là giảm ô nhiễm và thân thiên môi trường.